
de feiten liegen er niet om
Geef onze wateren en vissen een toekomst!
Slechts 9,4% van het Nederlandse oppervlaktewater voldoet aan de normen, terwijl dit in 2019 nog bijna 40% was.
Bron: Publicatie van Europese Commissie met tussenevaluatie van de KRW, februari 2025
De ecologische toestand van het oppervlaktewater in Nederland is in 6 jaar tijd met 0,3% verslechterd, waardoor nu 0,0% van de wateren in ‘goede’ ecologische staat verkeert.
Bron: Publicatie van Europese Commissie met tussenevaluatie van de KRW, februari 2025
Ongeveer 37% van de zoetwatervissen in Nederland staan onder druk of wordt met uitsterven bedreigd. De belangrijkste bedreigingen voor zoetwatervissen zijn o.a. habitatvernietiging & watervervuiling.

Kom naar Concrete Prints for Nature 2025
Datum: Donderdag 12 juni 2025
Tijd: 09:30 – 15:00
Locatie: Neolithic | Oudeweg 91-95 – Haarlem
Op donderdag 12 juni 2025 organiseert Neolithic een inspirerende bijeenkomst genaamd “Concrete Prints for Nature” op onze locatie in Haarlem voor ecologen, adviseurs en experts op het gebied van natuurinclusief bouwen en biodiversiteit. Tijdens deze dag presenteren wij de nieuwste toepassingen van onze technologie, waaronder de innovatieve 3D-geprinte vishotels die schuil-, rust- en paaiplaatsen voor vissen creëren. Deze oplossingen dragen bij aan het bevorderen van de biodiversiteit in wateromgevingen. Maar er zijn natuurlijk veel meer mogelijkheden!
Het programma van de dag bestaat daarom uit interactieve tafelsessies voor het uitwerken van nieuwe natuurinclusieve ideeën om te printen, een rondleiding door onze faciliteiten en live demonstraties, met volop gelegenheid om te netwerkenen ervaringen uit te wisselen met vakgenoten.
In de stedelijke wateren verdwijnen steeds meer natuurlijke habitats voor vissen
Daarom maken wij samen met ecologen, gemeentes en bouwbedrijven vishotels voor vissen in stedelijk gebied
Zo hebben onze vissen weer een plek om te schuilen tegen roofdieren, een plek om op adem te komen, een plek om zich voort te planten en een plek om te groeien
Ook geïnteresseerd in vishotels voor jouw stad of gemeente?
we hebben al samen met onderstaande partijen vishotels ontwikkeld en geplaatst






Onze vishotels bieden een ideale schuilplaats voor vissen voor ei-afzet en hun jongen veilig te laten opgroeien. Dankzij de slimme 3D-geprinte structuren met natuurlijke schuilruimtes, bieden ze bescherming tegen roofdieren en stromingen. Dit stimuleert de voortplanting en draagt bij aan een gezonde en veerkrachtige vispopulatie in stedelijke wateren.
In drukke stedelijke wateren zijn natuurlijke schuilplekken schaars, waardoor vissen kwetsbaar zijn voor roofdieren. Onze vishotels bieden een veilige haven met strategisch ontworpen structuren waarin vissen zich kunnen verschuilen en herstellen. De complexe 3D-geprinte vormen bootsen natuurlijke schuilplaatsen na, waardoor vissen beter beschermd zijn en de biodiversiteit in het water toeneemt.
Onze vishotels bieden niet alleen bescherming, maar ook een plek voor vissen om uit te rusten in het drukke stadswater. Door de slimme 3D-geprinte structuren ontstaat een rustige omgeving waar vissen kunnen herstellen van stromingen en de drukte van hun omgeving. Dit helpt hen om energie op te bouwen en draagt bij aan een gezonder en evenwichtiger onderwaterleven.
Jonge vissen hebben veilige schuilplaatsen nodig om te groeien en zich te ontwikkelen. Onze vishotels creëren een beschutte omgeving waar jonge vissen minder kwetsbaar zijn voor roofdieren en sterke stromingen. Dankzij de doordachte 3D-geprinte structuren krijgen ze de kans om in een veilige en voedzame habitat op te groeien, wat bijdraagt aan een gezonde en diverse vispopulatie.
Innovatief en natuurinclusief
Waarom deze vishotels zo bijzonder zijn

Ontworpen door ecologen
De ontwerpen van deze vishotels zijn gemaakt door ecologen en experts op het gebeid van natuurinclusief bouwen.

Vissoort-specifiek
De vormen van de hotels zijn vissoortspecififiek ontworpen. Zo creëren we de beste habitats voor de meest bedreigde soorten.

3D-geprint op maat
De hotels worden 3D-geprint door robots in kunstmatige steenachtige materialen en daardoor zijn ze organische van vorm en passen precies op de plek van bestemming.

Voor stedelijk gebied
Deze habitats zijn ontwikkeld voor aan kademuren, of tussen damwanden of op het oppervlakte in grachten, vaarten, beken & rivieren.

Ook voor algen & mosselen
Door de 3D-geprinte geribbelde structuur zijn de hotels tevens aantrekkelijk voor o.a. mosselen en algen die kunnen bijdragen aan de verbetering van de waterkwaliteit.

Ecologisch ontwerp
Ontworpen door ecologen
De vishotels zijn ontwikkeld in nauwe samenwerking met ecologen om optimaal aan te sluiten bij de behoeften van verschillende vissoorten. Door wetenschappelijke inzichten te combineren met geavanceerde 3D-printtechnologie, creëren we leefomgevingen die bijdragen aan een gezonde en biodiverse onderwaterwereld. Elke structuur is zorgvuldig ontworpen om schuil- en rustplaatsen te bieden en om zich voort te planten, waardoor vissen zich beter kunnen handhaven in stedelijke wateren.

Verschillende vormen en maten
Maatwerk specifieke oplossing
De vishotels worden op maat ontworpen en afgestemd op doelsoort(en) om perfect aan te sluiten bij de specifieke omgeving en ecologische behoeften. Of het nu gaat om grachten, havengebieden of kanalen, elk vishotel wordt afgestemd op de lokale watercondities en de vissoorten die toe zijn aan een betere leefomgeving. Dankzij geavanceerde parametrische ontwerpen en digitale fabricage creëren we unieke, natuurinclusieve oplossingen die biodiversiteit stimuleren en de waterkwaliteit verbeteren.

Op maat geprint
Razendsnel
3D-geprint door industriële robots
Onze vishotels worden met geavanceerde industriële robots in razendsnel 3D-geprint. Doordat we niet gebonden zijn aan mallen en alles digitaal ontwerpen, genieten we van ongekende ontwerpvrijheid. Dit zorgt niet alleen voor een snelle productie, maar ook voor een uiterst nauwkeurig en duurzaam ontwerp. Innovatie en ecologie komen samen voor een beter onderwaterleven!

voor vissen en micro-oranismen
Ribbelstructuur en holtes
Onze 3D-geprinte vishotels hebben een mooie geribbelde structuur, die niet alleen zorgt voor extra schuilmogelijkheden, maar ook bijdraagt aan een betere aanhechting van algen en andere micro-organismen. Dit creëert een natuurlijke biotoop waar kleine waterdieren en vissen zich kunnen vestigen en voeden. De variërende texturen en holtes bootsen natuurlijke onderwaterstructuren na, waardoor het vishotel een nog aantrekkelijkere plek wordt voor biodiversiteit.
onze vishotels kunnen tegen een stootje
Onze vishotels worden 3D-geprint in kunstmatig steen en zijn daarom onverwoestbaar & onderhoudsvrij
3D-geprinte vishotels zijn onderhoudsvrij...
... en steviger dan habitats van wilgentakken...
... en beter dan metalen constructies.
Waarom deze vishotels?
Zeer slechte waterkwaliteit in Nederland
De huidige Europese regelgeving, zoals de EU Green Deal en de Biodiversiteitsstrategie voor 2030, evenals De Kaderrichtlijn Water maken het noodzakelijk dat we op korte termijn de biodiversiteit en waterkwaliteit drastisch verbeteren in Nederland.
In 2000 hebben landen uit de Europese Unie (EU) de KRW vastgesteld (Kaderrichtlijn Water). De KRW is een Europese richtlijn over de kwaliteit van het oppervlaktewater en grondwater. De richtlijn is bedoeld om de waterkwaliteit van het Europese grond- en oppervlaktewater te verbeteren. Al het water in Nederland moet in 2027 een goed leefgebied vormen voor de planten en dieren die er thuishoren.

De Europese Commissie publiceerde in februari 2025 een tussenevaluatie van de KRW. Daarin bungelt Nederland onderaan de lijst. Slechts 9,4% van het Nederlandse oppervlaktewater voldoet aan de chemische normen, terwijl dit in 2019 nog bijna 40% was. De ecologische toestand van het oppervlaktewater is in 6 jaar tijd met 0,3% verslechterd, waardoor nu 0,0% van de wateren in ‘goede’ ecologische staat verkeert. Naar verwachting zal slechts 5,2% van het Nederlandse water in 2027 aan de ecologische eisen voldoen.
Vissen die onder druk staan of met uitsterven worden bedreigd
Door verstedelijking, waterbouwkundige ingrepen, slechte waterkwaliteit en klimaatverandering verdwijnen steeds meer natuurlijke habitats van vissen in Nederland. Bebouwde kades, beschoeiingen en verstevigde oevers vervangen geleidelijk de natuurlijke structuren waar vissen zich vroeger konden schuilhouden, paaien en opgroeien. Dit leidt tot een afname van biodiversiteit en maakt het voor veel vissoorten moeilijker om te overleven.
Onze natuurinclusieve vishotels bieden een oplossing door deze verloren leefgebieden terug te brengen in stedelijke en infrastructuurrijke wateren. Door slim 3D-geprint ontwerp creëren we schuil- en paaiplaatsen die perfect aansluiten bij de behoeften van lokale vissoorten, waardoor we bijdragen aan een gezonder en biodiverser waterleven.
Vissen die onder druk staan of met uitsterven worden bedreigd
Door verstedelijking, waterbouwkundige ingrepen, slechte waterkwaliteit en klimaatverandering verdwijnen steeds meer natuurlijke habitats van vissen in Nederland. Bebouwde kades, beschoeiingen en verstevigde oevers vervangen geleidelijk de natuurlijke structuren waar vissen zich vroeger konden schuilhouden, paaien en opgroeien. Dit leidt tot een afname van biodiversiteit en maakt het voor veel vissoorten moeilijker om te overleven.
Onze natuurinclusieve vishotels bieden een oplossing door nieuwe plekken voor vissen aan te brengen in stedelijke en infrastructuurrijke wateren. Door slim 3D-geprint ontwerp creëren we schuil- en paaiplaatsen die perfect aansluiten bij de behoeften van lokale vissoorten, waardoor we bijdragen aan een gezonder en biodiverser waterleven.



voor vissen en planten
Een geribbelde structuur
voor het aangroeien van planten en algen ter verbetering van de waterkwaliteit
Onze 3D-geprinte vishotels bieden schuilplaatsen voor vissen. De geribbelde structuur biedt ruimte voor de groei van waterplanten en algen. Deze organismen kunnen helpen om verontreinigende stoffen, zoals overtollige voedingsstoffen en zware metalen, uit het water te filteren. Ook kunnen ze het zuurstofgehalte verhogen, wat belangrijk is voor aquatische soorten.


De vissoort Rivierdonderpad is bestempeld als kwetsbaar en staat op de rode lijst van Europees beschermde soorten. Deze houdt van stenen oppervlaktes en legt haar eitjes vaak boven haar hoofd. Met 3D-printrobots printen we hun habitat in kunstmatig steenachtig materiaal.
Foto © Edwin van Loenen

Studenten van de Academie van Bouwkunst Amsterdam Ontwerpen 3D-Geprinte Schuilplaatsen
In de grachten van Amsterdam speelt zich een ecologische uitdaging af. Met de renovatie van meer dan 200 km kademuren verdwijnen natuurlijke schuilplaatsen voor vissen, wat een grote impact heeft op het waterleven. Maar waar problemen ontstaan, ontstaan ook kansen voor innovatieve oplossingen. Tijdens een bijzondere cursus kregen studenten van de Academie van Bouwkunst Amsterdam de kans om met digitale ontwerptechnieken en 3D-betonprinten nieuwe schuilplaatsen voor vissen te creëren: de vis-hotels. De uitdaging: Hoe bieden

Het vishotel opent haar deuren in Amsterdam
Op woensdag 18 december zijn in hartje Amsterdam wel hele unieke hotels opgeleverd! Onder de gerenoveerde Jacob Catskade zijn in totaal 50 zogenaamde vishotels geplaatst om de aquatische ecologie in de grachten te bevorderen. De hotels zijn 3D-geprint van beton en bieden een onderkomen aan verschillende vissoorten. Het vishotel is in samenwerking ontworpen door Dura Vermeer, Neolithic en gemeente Amsterdam. Ecoloog Isabelle van der Wiel van Dura Vermeer heeft in samenwerking met specialist natuurinclusief bouwen
verhalen
Hoe wij met 3D-printrobots voor bedreigde vissoorten nieuwe habitats creëren die tevens bijdragen aan de verbetering van de waterkwaliteit
onze vishotels zijn niet onopgemerkt gebleven en onder andere vertoond in:





Geïnteresseerd in een 3D-geprint vishotel voor jouw project of locatie?
Vul hieronder je verzoek in!
We hebben een hekel aan spammen en we respecteren je privacy!
